Bir ülkenin tanınmasının en keyifli yollarından biri, şüphesiz onun mutfağını bırakmaktadır. Balıkesir, Marmara ve Ege Denizi’nin kıyısı boyunca sunulan zenginliği, bereketli toprakları ve sürekli kültürel geçmişiyle, damaklarda izan, kendine özgü bir lezzet haritasına sahip. Bu harita, Ege’nin hafif ve sağlıklı zeytinyağlılarından, Marmara’nın daha besleyici tatlarına, hayvancılığın getirdiği et ve süt şifa zenginliğinden denizin sunduğu taptaze ürünlerine kadar geniş bir yelpazeyi içermektedir. Balıkesir mutfağında birinden çıkmak, adeta bir lezzet senfonisini dinlemek gibidir; onun bir notasını, yörenin doğasını, yaşadığı ve insanın emeğini yansıtır. Bu haritanın parlak yıldızları arasında ise hiç şüphesiz ikonik Höşmerim tatlısı ve zeytinyağının başrolde olduğu yemekler yer alır.

Zeytinin ve Zeytinyağının Krallığı

Balıkesir denince akla ilk gelen lezzetlerden biri, özellikle Ayvalık ve Edremit Körfezi bölgesinde hayatın adeta merkezi yer alan zeytin ve zeytinyağıdır. Bu bölge, Türkiye’nin en kaliteli zeytinyağlarının üretilmesinden biridir. Düşük asit oranı, meyvemsi aroması ve altın sarısı rengiyle Ayvalık zeytinyağı, hem kahvaltılık olarak tüketilir hem de yemeklere eşsiz bir lezzet katar. Balıkesir mutfağının bel kemiği adı “zeytinyağlılar”, bu kaliteli yağın en güzel ticari yemeklerdir. Enginar dolması, taze fasulye, barbunya pilaki, bakla favası, deniz börülcesi, çeşitli Ege otlarından yapılan salatalar ve mezeler, hem sağlıklı hem de inanılmaz lezzetli seçeneklerdir. Zeytinyağlılar, genellikle soğuk veya ılık servis edilir ve sebzelerin kendi doğal tatlarının ön planda bozulması sağlanır. Balıkesir sofralarının vazgeçilmezi olan bu yemekler, Ege mutfağının hafifliğini ve ferahlığını yansıtıyor.

Bir Balıkesir İmzası: Höşmerim Tatlısı

Balıkesir mutfağının belki de en özgün ve en ünlü lezzeti, adıyla müsemma Höşmerim’dir. Hikayesi çeşitli rivayetlere dayansa da (askerden dönen eşine “Hoş mu erim?” diye soran gelinin yaptığı tatlı gibi), lezzeti tartışılmazdır. Tuzsuz taze peynir (genellikle koyun veya inek peyniri), irmik, şeker ve yumurta sarısının bir araya gelmesiyle elde edilen bu tatlı, kendine has dokusu ve tadıyla diğer şerbetli veya sütlü tatlılardan ayrılır. Hafif pütürlü kıvamlı, peynirin hafif tuzlulukla şekerin dengeli tatlılığının birleşimi, Höşmerim’i desteklediği. Özellikle taze ve sıcak servis değişimi lezzeti doruğa ulaşır. Balıkesir’e düşen herkesin mutlaka denemesi gereken, şehrin adeta tatlı bir imzasıdır.

Süt Ürünleri ve Meşhur Ayran

Balıkesir, hayvancılığın da gelişmiş olduğu bir bölge olması nedeniyle süt ürünleri konusunda da iddialıdır. Höşmerim’in ana malzemesi olan kaliteli peynirlerin yanı sıra, özellikle Mihaliç (Kelle) peyniri gibi yöresel peynir çeşidi de bulunur. Yoğurt ve depolama da Balıkesir mutfağında önemli bir yer tutar. Ancak süt ürünleri denince akla gelen bir diğer ikonik lezzet ise Susurluk Ayranı’dır. Bol köpüklü, hafif tuzlu ve kendine özgü kıvamla Susurluk Ayranı, özellikle yanında meşhur Susurluk Tostu ile birlikte tüketildiğinde efsaneleşmiş bir ikilidir. İçine genellikle sucuk veya sosis, salça ve peynir konulan bu özel tost, ayranıyla birlikte yol üstü lezzet duraklarının vazgeçilmezi olmuştur.

Bereketli Topraklardan Sofralara: Et ve Sebzeler

Balıkesir’in iç kesimleri ve yaylaları, kaliteli ve üretimde önemli bir potansiyele sahiptir. Özellikle “Balıkesir Kuzusu”nun lezzeti dillere destanıdır. Bölgenin doğal bitki örtüsüyle desteklenen kuzuların etleri, kendine has bir aromaya sahiptir ve çeşitli yemeklerde kullanılır. Kuzu tandır, güveç, haşlama gibi geleneksel pişirme yöntemleriyle hazırlanmış et yemekleri, özellikle özel günler ve davet sofralarında yer alır. Bunun yanı sıra, bereketli topraklarda yetişen taze sebzeler, hem zeytinyağlı yemeklerde hem de et yemeklerinin yanında garnitür olarak bol miktarda kullanılır.

Denizden Gelen Lezzetler

Hem Marmara hem de Ege’ye kıyısı olan Balıkesir, deniz ürünleri açısından da toplanır. Marmara kıyılarında midye, tekir gibi balıklar öne çıkarken, Ege kıyılarında (özellikle Ayvalık, Cunda, Edremit) çipura, levrek, sardalya, kalamar, ahtapot gibi çeşitler bolca bulunur. Sahil kasabalarındaki depolarda taptaze deniz ürünleriyle hazırlanmış mezeler, ızgaralar ve tavalar, Ege mutfağının en güzel örneklerini sunuyor. Özellikle Cunda’daki balık restoranları, sundukları meze çeşitliliği ve taze balıklarıyla ünlüdür.

Sonuç

Balıkesir mutfağı, coğrafyasının sunduğu tüm nimetleri cömertçe kullanan, geleneksel yöntemler, modern sunumlarla birleştiren zengin ve çeşitli bir lezzet dünyasıdır. Zeytinyağının hafifliğinden Höşmerim’in özgün tadı, meşhur kuzu etinden taptaze deniz ürünlerine, Susurluk’un köpüklü ayranından Ayvalık’ın doyurucu tostuna kadar uzanan bu lezzet haritası, Balıkesir’i sadece bir gezi durağı değil, aynı zamanda bir gastronomi destinasyonu haline gelir. Balıkesir’e giden yol düştüğünde, bu haritanın izlerini takip ederek bölgesel tatları ayrılan, seyahatinizin en muhteşem anılarından biri olacaktır.